Ж.Жақсылықов,
ҚР АШМ ВБЖҚК аудандық аумақтық инспекциясының бөлім басшысы.

Малдарды  кїтіп-баєуды жаќсылап ўйымдастыру, олардыѕ ауру - сырќаудан аман болуын ќадаєалау, кїтіп-баєылуын дўрыстау, ауру бола ќалєан жаєдайда уаќытында емдеу јдістерін ќолдану, ауруды болдырмау їшін оныѕ алдын алу шараларын уаќытында жїргізу-жалпы мал мамандарынан бастап сол салада істеп жїрген барлыќ еѕбекќерлердіѕ еѕ негізгі жене кїрделі міндеттерініѕ бірі екені аныќ. Малдар ауруларыныѕ арасында тїрлі жўќпалы аурулар, иназиялыќ т.б. аурулары жиі кездеседі. Бўл аурулардын себептері мен даму процестері јртїрлі болып келеді. Сондыќтан да бўл жїйелердіѕ негізгі аурулары кґп себептері бар аурулардыѕ ќатарына жатады.
Індетке ќарсы шаралар жўќпалы аурулардыѕ шыєуына жјне олардыѕ таралуына жол бермеуге баєытталады. Жўќпалы ауруларды болдырмау їшін дауалау (алдын алу) шаралары іске асырылады, ал ауру шыєа ќалєан кїнде оны жою (сауыќтыру) шаралары ќарастырылады. Бўл кїрделі кешенге кіретін шаралар індет бўєауыныѕ барлыќ буындарына ќарсы баєытталуы керек, сондыќтан да олар инфекция ќоздырушысыныѕ бастауына, инфекция ќоздырушысыныѕ берілу тетігіне жјне ауруєа бейім жануарларєа ќатысты жїргізіледі.
Індетке ќарсы шаралар кешенінде ўйымдастыру-шаруашылыќ мјселелері маѕызды орын алады. Ґйткені, малды дўрыс баєып-кїткенде, оныѕ жайылым ґрісін, азыќтандыру мен су ішуін, ќора-жайын тиісті талаптарєа сай жолєа ќойєанда єана аурудыѕ шыєуына жјне таралуына жол бермеуге болады.
Осы баєытта Ќазаќстан Республикасы Ауыл шаруашылыєы министрлігі «Ветеринариялыќ баќылау жјне ќадаєалау комитетініѕ Байзаќ аудандыќ аумаќтыќ инспекциясы» мемлекеттік мекемесініѕ бізге берген мјліметтеріне сїйенер болсаќ, 43 елдімекен, 18 ауылдыќ округтен тўратын ґѕірімізде бїгінгі таѕда эпизоотиялыќ жаєдай тўраќты саќталып, аса ќауіпті жўќпалы аурулар тіркелмеген. Осыєан орай аудан кґлемінде 18 мал дјрігерлік бекеттер ќўрылып, жыл басынан бекітілген жоспарєа сјйкес іс-шаралар атќару їстінде. Ќўрамында ветеринар-санитар, ветеринар-техник жјне ветинар-дјрігерлерден жасаќталєан 80 адам ќажетті жабдыќтармен ќамтамасыз етіліпті. Мал дјрігерлерге жўмыс істеу їшін барлыќ мїмкіндіктер жасалып, автокґліктер берілген.
Аєымдаєы жылдыѕ алєашќы жартыжылдыєында туберкуллез аллергиялыќ реакция бойынша – 21 000 бас, бруцеллезге (сарып) серологиялыќ (ќан сарысуы) арќылы – 15 203 бас тексеріліп, 62 бас оѕ нјтиже кґрсеткен. Мїйізді ірі ќаралар арнайы мал сою алаѕдарында сойылып, шўжыќ цехына ґткізіліпті. Ауру мал шыќќан ќора-жайларєа заллалсыздандыру жўмыстары жїргізілген. Сондай-аќ аусыл ауруына ќарсы – 30 000 бас, сібір жарасына – 26 100 бас, сары ауруєа (лептоспироз) 10 000 басќа егілген.
Бўдан басќа майда тўяќ малдар ішінде, аусылєа – 210 000 бас, сары ауруєа – 7 500, сїйелеге (эктема) – 7 500 бас, сібір жарасына – 191 000 бас, брадзотќа – 1 000 бас, бруцеллезге – 74 283 бас тексеріліп, бруцеллезге оѕ нјтиже берген малдар ќан шыєармау јдісімен жойылып, «Беккер» шўѕќырына тасталынєан. Ауру мал тўрєан ќора-жайларды КМК-автокґлігімен залалсыздандыру жўмыстары жїргізіліпті.
Жылќыєа сібір жарасына – 5 000 басќа, сапќа (маѕќа) – 400 бас, бруцеллезге (сарып) – 300 бас тексерілсе, асыл тўќымды шаруашылыќ жылќыларына – 500 басќа сарыауруєа ќарсы вакцинация егілген. Доѕызєа жоспар бойынша – 1 500 басќа сібір жарасы вакцинасы егіліпті.
Осылайша жўќпалы аурулардыѕ алдын  алу жўмыстарын жоспар бойынша жїргізіп жатќан Байзаќ аудандыќ аумаќтыќ инспекциясы бґлімі уаќ малдарда бруцеллез ауруыныѕ жўєу пайызы жоєары болуына байланысты сауыќтыру жўмыстарын жїргізуді ќолєа алды.